بیماری التهاب روده

در این مقاله، به بررسی انواع، علت بروز و جزئیات بیشتر بیماری التهاب روده می پردازیم.

انواع بیماری التهاب روده

دو نوع بیماری التهاب روده مهم وجود دارد:

بیماری کرون

این بیماری منجر به بروز التهاب در بخش های مختلف دستگاه گوارش از دهان تا مقعد  می شود و عمدتا قسمت تحتانی روده کوچک را درگیر می کند.

کولیت اولسراتیو

که التهاب روده بزرگ و راست روده را شامل می شود و باعث درد شکمی و اسهال اغلب خونین می شود. به دلیل این عوارض بیمار می تواند دچار کم آبی بدن و کم خونی گردد.

تنگی روده

این بیماری همان باریک شدن روده است که که در اثر زخم های ایجاد شده به خاطر چرخه های مکرر التهاب و بهبودی در پوشش روده ایجاد می شود.
این بیماری باعث بروز عوارضی مانند بی اشتهایی می شود.

خونریزی از رکتوم

این عارضه به صورت خون در مدفوع و دستمال خود را نشان می دهد.

علت بروز بیماری التهاب روده

علت اصلی بروز بیماری التهاب روده مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و اختلالات مرتبط با سیستم ایمنی، در بروز این بیماری موثرند. به طور طبیعی، سیستم ایمنی از بدن در برابر پاتوژن ها (عوامل بیماری زا) دفاع می کند. عفونت باکتریایی و ویروسی دستگاه گوارش باعث تحریک پاسخ های ایمنی خواهد شد.

به محض تلاش بدن برای مقابله با این عوامل، سیستم گوارشی ملتهب می شود و با رفع عفونت، التهاب نیز برطرف خواهد شد. که این روند طبیعی و نرمال بدن می باشد.

در افراد مبتلا به بیماری التهاب روده ، حتی زمانی که علائمی از عفونت دیده نمی شود، شاهد بروز التهاب در روده خواهیم بود. در چنین شرایطی، سیستم ایمنی بدن سلول های خودی را مورد هدف قرار می دهد و به همین خاطر، واکنش اتو ایمیون نیز در نظر گرفته می شود.

برخی عوامل موثر در بروز بیماری التهاب روده عبارتند از:

• سیگار و مصرف دخانیات
• سن، که عمدتا در سنین زیر 35 سال شاهد بروز علائمی از این بیماری خواهیم بود
• سابقه خانوادگی
• جنس. کولیت اولسراتیو عمدتا در میان مردان شایع است و بیماری کرون در میان زنان.
• نژاد. این بیماری بیشتر در سفیدپوستان ظاهر می گردد.
• داروها. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و دیفلوفناک و … خطر ابتلا به التهاب روده را افزایش می دهند.

علائم و نشانه های بیماری التهاب روده

علائم بیماری التهاب روده بر اساس شدت و محل التهاب ظاهر می شود. این علائم عبارتند از:

• اسهال، به دلیل عدم بازجذب آب توسط روده
• مشاهده خون در مدفوع
• معده درد، به دلیل انسداد روده
• کاهش وزن و آنمی (کم خونی)

در برخی موارد شاهد بروز علائمی خارج از سیستم گوارشی نیز خواهیم بود، مانند التهاب چشم و اختلالات پوستی.

بیماری التهاب روده چه عوارضی را به همراه دارد؟

از جمله عوارض این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرطان کولون
• فیشرهای مقعدی
• سوء تغذیه
• فیستول

تشخیص بیماری التهاب روده

جهت تشخیص بیماری التهاب روده، فوق تخصص گوارش ابتدا به بررسی سوابق پزشکی و حرکات روده ای بیمار می پردازد، و سپس تست های تشخیصی را تجویز می کند، از جمله:

• آزمایش خون و مدفوع

این دو تست جهت بررسی عفونت و سایر بیماری ها انجام می شوند. با انجام آزمایش خون ابتلا به بیماری کرون و یا کولیت اولسراتیو نیز تشخیص داده خواهد شد، اما به تنهایی در تشخیص بیماری روده کافی نمی باشد.

• تست باریم انما

باریم انما، نوعی عکس برداری با اشعه ایکس از کولون و روده کوچک می باشد.

• سیگموئیدسکوپی و کولونوسکوپی

کولونوسکوپی، امکان مشاهده و بررسی تمام طول روده بزرگ، و سیگموئیدسکوپی، امکان مشاهده بخشی از روده بزرگ را فراهم می کند. با انجام این دو روش، هر گونه آسیب در رکتوم و کولون نیز قابل تشخیص می باشد.

گاهی جهت بررسی های بیشتر، حین انجام این دو روش، بیوپسی و نمونه برداری از دیواره روده نیز انجام خواهد شد.

• کپسول آندوسکوپی

این تست به بررسی روده کوچک می پردازد و زمانی تجویز می شود که علت بروز علائم بیماری کرون با سایر روش ها تشخیص داده نشده باشد.

• MRI و سی تی اسکن

این دو روش، میزان درگیری روده در بیماری التهاب روده را نشان می دهند.

درمان بیماری التهاب روده

روش های درمانی عبارتند از:

• مصرف دارو
• داروهای ضد التهابی، اولین خط درمان بیماری التهابی روده می باشند، که از میزان التهاب موجود در دستگاه گوارش نیز می کاهند.
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، مانع از حمله سیستم ایمنی به روده می شوند و در نتیجه از بروز التهاب نیز پیشگیری خواهد شد، داروهایی که TNF را مسدود می کنند. TNF، ماده شیمیایی است که توسط سیستم ایمنی تولید و باعث بروز التهاب می شود. TNF اضافی به طور طبیعی در خون مسدود می شود، اما در افراد مبتلا به بیماری التهاب روده، افزیش TNF در خون منجر به بروز التهاب خواهد شد.
• آنتی بیوتیک ها، دیگر داروهایی هستند که به نابودی میکروب ها و سرکوب علائم بیماری التهاب روده کمک می کنند.
• تغییر سبک زندگی

ایجاد تغییر در سبک زندگی، یکی از مهم ترین اقداماتی است که افراد مبتلا به بیماری التهاب روده بایستی به آن اهمیت دهند، مواردی مانند:

• نوشیدن آب و مایعات
• کنار گذاشتن مصرف فرآورده های لبنی
• دوری از عوامل استرس زا
• ورزش و فعالیت بدنی
• ترک سیگار
• عدم مصرف غذاهای حاوی فیبر، میوه و سبزیجات، چرا که این مواد باعث تشدید علائم می شوند.
• مصرف ویتامین ها و مکمل های معدنی

مکمل های آهن جهت پیشگیری از بروز کم خونی، و مکمل های ویتامین D و کلسیم، جهت پیشگیری از پوکی استخوان توصیه می شوند.

• جراحی

در برخی موارد، جراحی راه درمان بیماری التهاب روده می باشد. جراحی هایی از قبیل:

• برداشتن بخشی از روده ها، به خصوص در افراد مبتلا به بیماری کرون
• برداشتن کامل کولون و رکتوم، در موارد شدید ابتلا به کولیت اولسراتیو

آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری التهاب روده وجود درد؟

در صورتی که ژنتیک عامل بروز بیماری باشد، متاسفانه راهی برای پیشگیری وجود نخواهد داشت. اما با در نظر گرفتن موارد زیر می توان از خطر ابتلا به این قبیل بیماری ها کاست:

• داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل
• ورزش و فعالیت بدنی
• کنار گداشتن سیگار و دخانیات

سخن آخر؛

فراموش نکنید که در صورت بروز هر یک از این علائم باید حتما به پزشک رمتخصص گوارش مراجعه کنید. خود درمانی و یا روش های درمانی سنتی، نهایتا برای مدت کوتاهی پاسخگو است و بعد از مدتی برای بدن بسیار آسیب زا خواهد بود.