فواید کولونوسکوپی چیست

کولونوسکوپی، روشی است که امکان مشاهده و بررسی قسمت های داخلی کولون یا همان روده بزرگ را فراهم می کند. کولونوسکوپ، لوله نرم و انعطاف پذیری است که دوربین متصل به آن امکان تهیه تصاویر را فراهم می کند. سر کولونوسکوپ از راه مقعد وارد رکتوم می شود.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کولورکتال هستند؟

• این سرطان در میان مردان بیشتر شایع می باشد.
• افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به پولیپ و یا سرطان کولورکتال داشته اند.
• افراد با سابقه ابتلا به بیماری های التهابی روده، مانند کولیت اولسراتیو و یا بیماری کرون.

تعداد دفعات و تناوب زمان انجام کولونوسکوپی، به درصد و شانس ابتلا به بیماری و هم چنین هر گونه سابقه اختلال و بیماری بستگی دارد. هدف از انجام این روش می تواند این باشد که قبل از بروز سرطان، توده های پولیپ برداشته شوند.

اقدامات و مراقبت های قبل از کولونوسکوپی

جهت انجام کولونوسکوپی، بهتر است کولون کاملا تمیز باشد. به همین خاطر، نوشیدن آب و مایعات پیش از انجام کولونوسکوپی توصیه می شود. مصرف برخی مواد غذایی بایستی از چند روز قبل قطع شود.

در خصوص مصرف دارو بایستی گفت که هیچ گونه منع مصرفی وجود ندارد و داروها می توانند طبق روال قبل مصرف شوند، البته برخی داورها با این روش تداخل دارند. مصرف برخی داروها مانند داروهای رقیق کننده خون، آسپیرین، داروهای انسولین، داروهای آرتروز و یا مکمل های آهن، بایستی طبق دستور و تجویز پزشک مصرف شوند.

پیش از انجام کولونوسکوپی ، مواردی مانند ریتم قلب، فشار خون بیمار و میزان اکسیژن خون بررسی می شود. داروها نیز از طریق تزریق وریدی، وارد خون می شوند، تا بیمار ریلکس شود و از شدت درد نیز کاسته شود. احتمال دریافت دوزهای بالاتری از داروها در حین کولونوسکوپی وجود دارد.

روند انجام کولونوسکوپی

کولونوسکوپی، روش سرپایی است که در بیمارستان و یا کلینیک انجام می شود و تقریبا در حدود نیم تا یک ساعت طول می کشد.

در حین کولونوسکوپی، معمولا بیمار احساس فشار و نفخ در ناحیه شکم خواهد داشت، با این حال، با تزریق هایی که صورت می گیرد، این موارد قابل تحمل خواهد بود.

روند انجام این روش به این صورت است که بیمار بر روی تخت دراز می کشد و کولونوسکوپ از راه مقعد وارد رکتوم و کولون می شود. روده بزرگ با اسکوپ از هوا پر می شود تا امکان مشاهده بهتر قسمت های داخلی کولون و رکتوم فراهم شود. دوربین متصل به سر کولونوسکوپ، تصاویر گرفته شده را بر روی صفحه نمایش، نشان می دهد و در نهایت، پزشک به بررسی تصاویر به دست آمده و داخل روده بزرگ می پردازد. این حرکت چندین بار تکرار خواهد شد.

در صورت مشاهده پولیپ در حین انجام کولونوسکوپی، بیوپسی و یا نمونه برداری از بافت انجام می شود، سپس این بافت جهت بررسی های بیشتر به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد. در صورتی که عفونت تشخیص داده شود، کشت باکتری نیز تجویز می شود.

در صورتی که خونریزی، علت انجام کولونوسکوپی باشد، نمونه از بافت برداشته، و روش هایی جهت کنترل خونریزی در نظر گرفته خواهد شد. امکان برداشتن پولیپ ها حین کولونوسکوپی وجود دارد، این کار یکی از مهم ترین اقدامات در پیشگیری از بروز سرطان کولورکتال می باشد.

اقدامات و مراقبت های بعد از کولونوسکوپی

در صورتی که قبل از کولونوسکوپی، داروهای مسکن به بیمار تزریق شده باشد، بهتر است فردی بیمار را همراهی کند.

بعد از کولونوسکوپی، ممکن است بیمار احساس نفخ و درد در شکم خود داشته باشد که بعد از چند ساعت برطرف خواهد شد.

رژیم غذایی نرمال نیز از روز بعد انجام کولونوسکوپی از سر گرفته می شود.

بعد از برداشتن پولیپ ها احتمال خونریزی از مقعد وجود دارد که کاملا طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد. نتایج بیوپسی، چند روز بعد آماده خواهد شد.

کولونوسکوپی مجازی چیست؟

کولونوسکوپی مجازی، روشی است که در آن با استفاده از سی تی اسکن، تصاویری از داخل کولون به دست می آید و از آن جایی که این تصاویر واقعی نیستند، مجازی نامیده می شوند. مدت زمان انجام این کولونوسکوپی کمتر است و نیازی به بیهوشی ندارد. جهت انجام این نوع کولونوسکوپی، روز قبل از تست، روده بایستی کاملا تمیز شده باشد. در طول تست، لوله در داخل مقعد قرار می گیرد و هوا وارد کولون خواهد شد. همزمان با بادکردگی کولون، سی تی اسکن انجام، و اسکن ها بررسی می شوند. در صورتی که این نوع کولونوسکوپی با دقت بالایی انجام شود، بسیار موثر خواهد بود و پولیپ ها نیز تشخیص داده خواهند شد. البته این روش محدودیت های را نیز به همراه دارد، مانند:

• امکان تشخیص پولیپ های کوچک و یا ضایعات پیش سرطانی با این روش کمی سخت می باشد.
• از طریق این روش نمی توان نسبت به برداشتن پولیپ ها اقدام کرد. در صورت تشخیص وجود پولیپ، کولونوسکوپی تجویز خواهد شد.

به همین خاطر این روش در افرادی که شانس بیشتری برای ابتلا به پولیپ و یا سرطان کولون دارند، مناسب نمی باشد.

بررسی نتایج کولونوسکوپی

• نتایج منفی

در صورت عدم مشاهده پولیپ و یا ناهنجاری در بافت کولون، نتیجه منفی در نظر گرفته خواهد شد.

• نتایج مثبت

مشاهده پولیپ و ناهنجاری در کولون، به معنای مثبت بودن نتیجه کولونوسکوپی می باشد. بسیاری از پولیپ ها غیر سرطانی هستند، اما برخی از آن ها می توانند پیش سرطانی باشند. با توجه به اندازه و تعداد پولیپ ها، زمان انجام کولونوسکوپی مجدد تعیین خواهد شد.

در چه مواردی انجام مجدد کولونوسکوپی تجویز می شود؟

• مشاهده بیش از دو پولیپ
• مشاهده پولیپ های بزرگ
• پولیپ هایی که احتمال سرطانی شدن دارند